Tačanka i Crna armija

Jedna od najpoznatijih pjesama na ruskom jeziku koja je proizašla iz ruskog građanskog rata, a kasnije je pjevana i u Drugom svjetskom ratu, nazvana je „Tačanka“. Đaci sa prostora bivšeg Sovjetskog Saveza, cijelog bivšeg sovjetskog bloka, pa čak i bivše Jugoslavije do današnjih dana uče pjesmu koja govori o teškom puškomitraljezu postavljenom na konjsku zapregu, a koji je Crvena armija izmislila da porazi superiornu konjicu Bijele armije. Za njegovo stvaranje zaslužan je Vasilij Čapajev, etnički ruski zapovjednik crvenih boljševika za vrijeme ruskog građanskog rata. Jugoslovenska djeca su je naučila kao dio vojnog i društvenog obrazovanja, što je išlo uz Titove pionire (6 – 12 godina) i Titove omladince (12 – 17 godina).

Hej Tačanka iz Rostova,

Naša radost i naš ponos!

Pucaju kolica crvene konjice,

Sa sve četri točka.

Eh za Volgom i za Donom

Jurio je za Zlatnom Stepom!

Preplanuo, prašnjav naš mitraljezac mladi

Projurio je kroz našeg neprijatelja

Međutim, mit o tačanki je samo mit. Nosač oružja je postojao i korišten je protiv Bijele ruske konjice, ali izumio ga je zapovjednik Crne vojske Nestor Makhno. Makhno je bio ukrajinski anarhist protivnik sovjetske okupacije Ukrajine, a Makhnova crna armija često je koristila tačanke u bitkama protiv Crvene armije. Anarhistička crna armija borila se, u jednom ili drugom trenutku, protiv svake druge strane u ukrajinskom ratu za nezavisnost, koji se vodio od 1917. do 1921. godine, istovremeno s ruskim građanskim ratom. Ukrajinski rat za nezavisnost uvukao je u sebe ukrajinske nacionaliste, anarhiste crne armije, carske njemačke trupe, austrougarske trupe, poljske snage, rusku Bijelu armiju, francuske vojnike, rumunske vojnike, a na kraju ga je sovjetska Crvena armija dobila 1922, apsorbujući Ukrajinu u novonastali sovjetski režim.

Sam Makhno bio je velikog karaktera. Njegova Crna armija, službeno Revolucionarna ustanička vojska Ukrajine, osnovana je na jugoistoku Ukrajine u julu 1918. godine, u punom jeku ruskog građanskog rata, s raznim naoružanim grupama koje su slobodno lutale širom Ukrajine i proglašavale neovisne vlade. Crna armija je varirala u veličini, rasla je i smanjivala se u skladu sa svojim gubicima i uspjesima na bojnom polju – na vrhuncu je imala 150, 00 vojnika, ali najmanja s 15 000 vojnika. Počelo je s opremom zarobljenom povlačenjem njemačkih i austrougarskih trupa, ali ubrzo se diverzifikovalo, koristeći zarobljenu opremu raznih protivnika, a takođe stvorilo i tačanku. Osim što je uključivala opremu poraženih neprijatelja, Crna armija je svoju snagu izgradila i prebjegavši ​​trupe i bijelih i crvenih snaga. Snaga Crne vojske u nabavci opreme i nestandardnom regrutiranju bila je uravnotežena nesposobnošću proizvodnje ratnog materijala i uključivanja u tradicionalno regrutiranje.

Jedna od najvećih pobjeda Crne armije bila je zauzimanje Jekaterinoslava od druge revolucionarne grupe u Ukrajini, Ukrajinske Narodne Republike (UNR) 27. decembra 1918. UNR je održavao malo vazduhoplovstvo koje se sastojalo od 7 aviona. Makhno je spriječen da oduzme avion za Crnu armiju sporazumom sa Crvenom armijom, koja mu je u to vrijeme bila saveznička. Crvena armija ponudila je upotrebu letjelice kao podršku zajedničkim ofanzivama na zajedničke neprijatelje. Ali ovo bi ostavilo utisak na Makhna, gurajući ga da pokuša da zauzme avione za isključivu upotrebu od strane Crne vojske. 15. marta 1919. godine Makhno je uspio, porazom jedinice Bijele armije koja je dala 5 zarobljenih aviona Farman HF.30. Makhno je povezao pilota i mehaničara, a Crna armija je uspjela da jedan od aviona pusti u pogon, na vrijeme da ga iskoristi za pomoć u zauzimanju Mariupol-a 28. i 29. marta 1919. Kasnije će Makhno koristiti avion za lični prevoz.

Savez između Crvene armije i Crne armije protiv Bijele armije nastavio bi se do oktobra 1920. godine, kada je Bijela armija, predvođena generalom Piotyrom Wrangelom, gurnuta na povlačenje sa Krima u Carigrad i konačno u egzil u Srbiju.

U novembru 1920., Makhnovoj Crnoj armiji Crvena armija zahvaliće se na pomoći u porazu Wrangela sveopštim napadom, uključujući i avionom koji je Crna armija bila zauzela kod Jekaterinoslava. Osoblje Makhnovog stožera uhapšeno je na konferenciji o planiranju Crvene armije i po kratkom postupku pogubljeno. Sovjetski čekisti, tajna policija, krenuli su u koordiniranu kampanju uklanjanja svih trupa Crne armije, njihovih anarhističkih saveznika, pristalica i simpatizera.

Sam Makhno je pobjegao u egzil u Pariz. Postao je stolar da bi zaradio novac. Nastavio je gurati političku filozofiju anarhije i komunizma sve do svoje smrti od tuberkuloze 25. jula 1934. u dobi od 45 godina. Njegova supruga i kći pretrpjele su daleko goru sudbinu. Deportovane su u nacističku Njemačku tokom Drugog svjetskog rata, a nakon oslobođenja sovjetska tajna policija ih je uhapsila, sudila im u Kijevu i osudila na 8 godina teškog rada.

Anarho-komunistički pokret bio je mrtav u Rusiji, ali sovjetske su vlasti shvatile privlačnost neautoritarnog oblika vlasti koji su zagovarali Makhno i njegova Crna armija, pa su morale osigurati da mu ne ostane ni traga.