Osveta Ilira

Teško je pratiti sva različita imena koja se koriste u različitim regionima Balkana. Ovo čini priču malo složenijom, jer kada su stvari kao što su Frakija, Ilirija, Dalmacija, Raguza, Dubrovnik, Makedonija, Sjeverna Makedonija i svi imena među njima: njihovo pamćenje postaje gotovo nemoguće.

I ovo je još žalosnije, jer postoji nekoliko nevjerovatno interesantnih priča čitave historije Balkana koja se zaborave i ti su priče bukvalno nivoa epskog filma.

Ilirska buna od 6. do 9. n.e. se zove i Batonskom bunom, kona je jedna je od onih epskih kul priča “za kino”.

Prvo, Batonska pobuna često se zove Batonkom pobunom, jer su je vodila dva Ilira različitih plemena po imenu Bato. Bato Desicijat i Bato Brejc, zajedno sa mnogim od njihovih vojska, bili su dio rimskih vojnih jedinica za podršku. U to vrijeme Iliri su bili poznati plaćenici i smatrali se vrlo dobrim vojnicima. Kao rezultat toga, vojska, uključena u tu pobunu poznavale su rimsku taktiku izunutra i imale su definitivnu prednost u suprotstavljanju njima.

I drugo, historija ima tendenciju da zbližava Ilire, ali ovome imaju tendenciju da se međusobno ratuju i napadaju jedne druge češće nego što napadaju druge. Ovo je olakšalo prvo rimsko osvajanje Balkana nego što je moglo biti. Pobuna Batona bila je jedinstven slučaj kada su se ilirska plemena ujedinila u borbi protiv zajedničkog neprijatelja.

Konačno, Batonske pobune su bile ogromne. Svetonije je opisao ovo kao “… najozbiljniji od svih stranih ratova od vremena ratovanja sa Kartaginom. „Bila je to velika, veoma velika stvar. To je čak suzdržalo drugi, poznatiji nalet Tiberija za Njemačku.

Ustvari, ovo je bila mobilizacija vojska za bitku u Njemačkoj 6. godine n.e., što je dovelo do pobune. Kad je guverner Ilirije mobilizirao svoju vojsku, Iliri su se pobunili i odžali pobjedu nad Rimljanima. Zatim su počeli da ih ubijaju, siluju i pljačkaju kroz rimske građane i vojne veterane na tom području kroz Makedoniju. Šokirana i uzbuđena rimska publika počela je zahtijevati akciju kada je imperator Augustus objavio da pobunjenici mogu stići u Rim u toku deset dana. Rezerve bili su brzo sastavljene i puštene u akciju.

Jednostavno, ono koliko ozbiljnom se smatrala ova pobuna, mogla se uočiti u generalima koji su bili poslati da se bore protiv toga. Tiberius je pozvan iz Njemačke, a zatim je i Augustus poslao Nijemca u Iliriju. U odlučujućoj bitci rimska vojska je bila u prednosti, ali su ilirska vojska pokušala minimalizirati te bitke, pa su se umjesto toga oslonili na partizanski rat, što je rimskoj vojsci uzrokovalo značajne probleme. Prelazak iz režima osvajanja u režim pobunjenika pokazao se ispravnim, ali za efikasnost bila je potrebna reorganizacija. Tiberius je također koristio taktiku spaljene zemlje, a upravo je to na kraju uzrokovalo da pobuna počne da se „spotaće“.

Ilirska su plemena počela kapitulirati, a oni, koji su nastavili bitku, provalili su se u planinske tvrđave. Bato Brejc je zarobljen, predan i pušten. Međutim, za njegovo lahko puštanje ovo nije bilo srećom, i kao rezultat toga, bio je uhapšen snagama Bato Desicijata i kažnjen zbog prevare.

Kraj pobune 9. godine n.e. je došao kao da je napisan za film J.K. Rowling. Posljednja dva borbena plemena, Pirusi i Desicijati, skoro su uništena u svojim planinskim skloništima. Selo Arduba (trenutno mjesto tvrđave Vranduk u Bosni i Hercegovini) bilo je posljednje utočište boraca, a kada su se Rimljani približili, izbila se žestoka rasprava između onih koji su se željeli kapitulirati i onih koji su željeli nastaviti bitku. Žene Ardube bile su potpuno protiv da se predaju u ropstvo kroz kapitulaciju, i kad su Rimljani ušli u grad, žene su uzeli svoju djecu i počinili samoubijstvo skokom sa litice ili skokom u vatru koja je pregazila selo. Bato Desicijat je zarobljen i iako konkretni incidenti koji su prouzrokovali pobunu nikada nisu bili zabilježeni, ostavio je ovaj epitaf o njihovom nastanku prije nego što je bio protjeran: „Vi ste Rimljani krivi za to; za vas kao čuvara svog stada, a ne psova ili pastira, već vukova.”

Ova pobuna označila je kraj Ilira. Pored taktike spaljene zemlje i zločina počinjenih tokom pobune, preostali Iliri bili su prodati kao robovi ili poslati u progonstvo u druga mjesta među strancima.

I to nas tjera da se upitamo, u svijetu koji je gladan na epske priče o osveti i pravedne pobune. I zašto do dan danas još nije snimljen film o Batonskoj pobuni?